‘म कामलाई हल्का रूपमा लिन्न’
लालमणि पौडेल, सिनेमाटोग्राफर
नेपाली म्युजिक भिडियो तथा टेलिभिजन कार्यक्रमका कुशल छायाँकारका रूपमा आफूलाई स्थापित गराउन सफल छन् लालमणि पौडेल । विगत डेढ दशकदेखि यस क्षेत्रमा क्रियाशील उनले थुप्रै टेलिभिजन कार्यक्रम र म्युजिक भिडियो छायाँकन गरेका छन् । नेपाल टेलिभिजनबाट प्रत्येक शनिबार बिहान ९ बजे प्रशारण हुँदै आएको कार्यक्रम विकास र बहसमा हालसम्म क्रियाशील उनले विशेषगरी आधुनिक कृषि उत्पादन, व्यवसायिक कृषिपालन र वस्तुको विविधीकरणसम्बन्धी थुप्रै वृत्तचित्र छायाँकन गरिसकेका छन् । बुध्दभूमि न.पा. २, गोरुसिंगे, कपिलवस्तुका स्थानीय वासिन्दा लालमणि पौडेल हाल काठमाडौंलाई कर्मथलो बनाउँदै आएका छन् । अनुशासित तथा क्षमतावान छायाँकारको परिचय बनाएका लालमणि पौडेलसंग गरेको कुराकानीको अंशः
० छायाँकार कसरी बन्नुभयो ?
अध्ययनका लागि राजधानी काठमाडौं छिरियो । त्यतिबेला हाँस्य टेलिशृंखलाहरूको अत्यन्तै क्रेज थियो । हाम्रो क्षेत्रका प्रख्यात हाँस्यकलाकार तथा टेलिभिजनकर्मी शेखर खनालजी टेलिभिजन कार्यक्रम निर्माण र ‘झ्याइँ कुटी झ्याइँ’ हाँस्य शृंखला निर्माण तथा निर्देशन गर्दै हुनुहुन्थ्यो । सुरुमा हाँस्य कलाकारको रूपमा प्रवेश गरेको म यस क्षेत्रको क्रेजका कारण अन्ततः छायाँकार बन्न पुगे । अहिले पनि निरन्तर काम गर्दैछु ।
० किन छायाँकार नै बन्नु भयो त ?
टेलिभिजन कार्यक्रममा छायाँकारको राम्रो माग थियो । अर्को कुरा छायाँकारबिना कसैको काम हुन सक्दैनथ्यो । भनेजति काम र दाम पाउनेहुँदा छयाँकार बने ।
० वर्तमान अवस्था कस्तो छ छायाँकारको ?
पहिलेभन्दा अहिले क्रेज बढेको छ । मैले निरन्तर काम गरिरहेको छु । कोभिड १९ को संक्रमणका कारण केही समय अन्योलता थियो । तर पछि विस्तारै हामी फर्ममा आइसकेका छौ । राम्रो काम गर्नेहरूको जहाँ पनि माग हुने गरेको छ । म आफूले प्राप्त गरेको जिम्मेवारीलाई कुशलता पूर्वक निर्वाह गर्ने भएकाले पनि होला सबैले रोज्नुहुन्छ ।
० टेलिभिजन कार्यक्रम र म्युजिक भिडियोमा भिन्नता के छ ?
म्युजिक भिडियोमा विशेषगरी कथानक निर्माण गरी कलाकारहरूबाट काम लिइन्छ । यसमा केही नाटकीयता, केही बनावटी र केही मानवीय समवेदनालाई समावेश गरी म्युजिक भिडियो निर्माण हुन्छ । दर्शकलाई बाँधेर राख्ने खालको अभिनय, भेषभूषा, लोकेशन आदिको प्रयोग गरिन्छ भने टेलिभिजन कार्यक्रममा वास्तविकताको नजिक भएर यथार्थवादी अवस्थालाई चित्रित गर्नुपर्ने हुन्छ । टेलिभिजन कार्यक्रममा प्रयोग हुने रिपोर्ट र वृत्तचित्रमा विषयको गम्भीरता र आवश्यकतालाई मिहिन ढंगले केलाउनु पर्दछ । दर्शकलाई सही सूचना दिन सक्नुपर्दछ अर्थात म्युजिक भिडियोले स्टार जन्माउँछ भने टेलिभिजन कार्यक्रमले वास्तविकताको खोजी गर्दछ ।
० संघर्ष कतिको गर्नु पर्यो ?
जीवन नै संघर्ष हो भन्ने राम्रोसंग बुझेको थिइन त्यो उमेरमा तैपनि काम सिकियो, गर्दै गइयो । राम्रो आम्दानी र क्रेज पनि बनाइयो । तर अहिले आएर बल्ल संघर्ष सुरु भएको छ । एकभन्दा अर्काे राम्रो काम गर्नु परेको छ । नयाँ नयाँ प्रविधिबारे अध्ययन, अनुसन्धान गर्नुपर्ने अवस्था छ । वास्तवममा भोकले मर्ने अवस्था नआए पनि आज पनि आफूलाई भिन्न परिचय दिलाउन संघर्ष गर्न परिरहेको छ ।
० तपाईंको विशेषता के के छन् ?
म कहिल्यै पनि कामलाई हल्का रूपमा लिन्न । काम चाहे सानो होस् या ठूलो । आफ्नो होस् या अरूको सबैलाई बराबर महत्व दिन्छु र अर्को कुरा मैले नबुझेको विषय स्पष्ट रूपमा नबुझ्दासम्म त्यो काममा हात हाल्दिन । म छलफल गर्छु टिमसंग, प्रविधिगत विषय भए अध्ययन अनुसन्धान खोज गर्ने गर्छु । तबमात्र म आफूलाई अघि सार्छु । यही नै मेरो प्रमुख विशेषता हो ।
० नव प्रवेशीहरूलाई के सन्देश दिन चाहनुहुन्छ ?
कुनै क्षेत्रमा प्रवेश गर्दा लहडको मारमा नजानुहोस् । आफ्नो रुचिको काम गर्दा मानिस भोको भएर पनि गुनासो गर्दैन । यसर्थ जुन क्षेत्रमा जाने सोच बनाउनु भएको छ त्यस विषयको अध्ययन, विश्लेषण गरेरमात्रै प्रवेश गर्ने काम गर्नुहोला । अर्थात प्रतिबद्धतापूर्ण प्रवेश गर्नुभयो भने निराश हुने दिन आउने छैन ।
० श्रव्यदृश्यको क्षेत्रमा रोजगारी सिर्जना गर्न सक्ने अवस्था कत्तिको छ ?
अहिले हाम्रो गीत संगीत क्षेत्र पनि विशाल भएको छ । थुप्रै टेलिभिजन सञ्चालनमा छन् । वृत्तचित्रहरू निर्माणको क्रम तीव्र छ । सर्ट फिल्मलगायत प्रचारप्रसार सामग्रीहरू थुप्रै निर्माण हुन थालेका छन् । चलचित्र निर्माण पनि व्यापक रूपमा हुँदै आएका छन् । यी लगायत थुप्रै प्रचार प्रसारात्मक सामग्रीहरू निर्माण हुँदै आएका कारण नेपालमा श्रव्यदृश्य क्षेत्रको बजार ठूलो छ । विज्ञता र अनुभव भएका सर्जकहरूको माग दिनप्रतिदिन बढ्दै गएको छ ।
० आफ्ना दर्शक तथा पाठकहरूलाई के भन्न चाहनुहुन्छ ?
संघर्षबाट खारिएको एउटा दिब्य सपना संगाल्ले मान्छे हुँ । मलाई र मेरो कामलाई माया गरिदिनुहोला । म आफूले जानेको, बुझेको र अनुभव गरेको काममा सतप्रतिशत योगदान दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछु । यो क्षेत्रमा आउन चाहने नयाँ पुस्तालाई आवश्यक सल्लाह सुझाव र अवसर प्रदान गर्न कटिबद्ध रहने वचन दिलाउन चाहन्छु ।
० तपाईंको भावी योजना के के छन् ?
लक्ष्य र योजना मानिसका अनगिन्ती हुन्छन् । मेरा पनि छन् तर यो क्षेत्रभन्दा बाहिर जाने मानसिकतामा म छैन । मेरा केही योजनाहरू छन् । म निर्देशनतर्फ पनि आकर्षित छु । थुप्रै म्युजिक भिडियो निर्देशन गरेको छु । हाम्रो गाउँ ठाउँमा रहेका यथार्थवादी कथाहरूलाई खोजी केही साथीहरुको टिम मिलेर चलचित्र निर्माण गर्ने योजना छ ।
० तपाईको यो सफलता प्रति कसलाई श्रेय दिनु हुन्छ ?
मलाई सुरुवाती समयमा यो क्षेत्रमा लाग्न प्रेरणा र हौसला दिनु हुने कलाकार, निर्देशक तथा मिडियाकर्मी शेखर खनाल दाइ र यसै क्षेत्रमा निरन्तर लागि रहन प्रेरित गरिरहने मेरी जीवन संगिनी उमा पौडेललाई दिन चाहन्छु ।